SHANTUNGOSAURUS: CHI KHỦNG LONG HADROSAURIDAE LỚN NHẤT TỪ TRƯỚC ĐẾN NAY

[Mê Khủng Long - Dinophile.vn] Một con Shantungosaurus nếu so với các loài khủng long ăn thịt cũng có thể giống như một con bò mộng trưởng thành so với hổ vậy.

Shantungosaurus là chi khủng long thuộc họ Hadrosauridae có kích cỡ rất lớn, lớn nhất trong họ của nó được tìm thấy tại Sơn Đông, Trung Quốc. Đây là chi đơn loài, với danh pháp khoa học đầy đủ là Shantungosaurus giganteus, có nghĩa là "thằn lằn Sơn Đông khổng lồ". Chúng sống vào Thế Phấn Trắng muộn, cách đây khoảng 70-66 triệu năm trước.

Ảnh phục dựng ngoại hình của Shantungosaurus giganteus và so sánh với kích thước của con người. Ảnh: Wikimedia Commons.

Những hóa thạch đầu tiên của Shantungosaurus được tìm thấy vào năm 1973 và cho đến nay, người ta đã tìm thấy năm bộ xương không hoàn chỉnh của chi khủng long này. Nhà khoa học Trung Quốc Xing Xu và các cộng sự cho biết chi Shantungosaurus có nhiều đặc điểm tương tự và rất giống với chi khủng long cùng họ sống phổ biến tại Bắc Mỹ - Edmontosaurus.

Phân tích các mẫu vật hóa thạch, các nhà cổ sinh vật học cho rằng Shantungosaurus là chi khủng long ornithischian lớn nhất được biết đến hiện nay. Chỉ riêng hộp sọ của mẫu định danh đã dài tới 1,63 mét, gần bằng một nam thanh niên Việt Nam có chiều cao trung bình. Ước tính, cá thể lớn nhất có thể đạt chiều dài 16,6 mét và nặng đến 16 tấn. 

Đến năm 2016, một nhà cổ sinh vật học tên là Gregory S. Paul cho rằng những số liệu trên có phần hơi phóng đại, nên đã đưa ra ước tính mới về Shantungosaurus, gồm chiều dài tối đa đạt 15 mét và cân nặng tối đa 13 tấn. Tuy nhiên, ngay cả với những thông số đã điều chỉnh này thì Shantungosaurus vẫn là loài khủng long ornithischian lớn nhất từ trước đến nơi và lớn hơn cả kích thước ước tính hiện tại của Tyrannosaurus rex, một trong những loài khủng long ăn thịt lớn nhất.

So sánh kích thước của Shantungosaurus giganteus và T. rex (xanh lá cây). Nguồn: Batavotyrannus / Twitter.

Giống như mọi chi Hadrosauridae khác, Shantungosaurus là khủng long ăn thực vật có mỏ, mỏ của nó tuy không răng nhưng hàm của nó có đến 1.500 chiếc răng nhai nhỏ để ăn thực vật. Nó còn có một cái lỗ lớn gần mũi và các nhà cổ sinh vật học cho rằng có thể cái lỗ này được bọc bởi một miếng da, có tác dụng thổi lên để tạo âm thanh.

Trong hình minh họa phía trên là so sánh kích thước giữa Shantungosaurus giganteus (màu trắng) và Tyrannosaurus rex (màu xanh lá cây). Với tương quan kích thước như thế này, Shantungosaurus giganteus chắc chắn là một thách thức không nhỏ ngay cả đối với những loài khủng long ăn thịt lớn nhất thế giới cùng thời với nó (nếu ở châu Á thì là Tarbosaurus bataar).