LOÀI KHỦNG LONG DẠNG CHÂN THẰN LẰN MỚI CÓ HÓA THẠCH TƯƠNG ĐỐI NGUYÊN VẸN TẠI TRUNG QUỐC

[Mê Khủng Long] Các nhà cổ sinh vật học Trung Quốc vừa hoàn thành mô tả và định danh Xingxiulong yueorum, loài thứ hai trong chi Xingxiulong được phát hiện tại Trung Quốc. 

Xingxiulong là một chi khủng long dạng chân thằn lằn (Sauropodomorpha) sống cách đây khoảng 201-199 triệu năm, thuộc niên đại Jura sớm. Loài đầu tiên thuộc chi này là Xingxiulong chengi được các nhà cổ sinh vật học Trung Quốc mô tả vào năm 2017. 

Hóa thạch của Xingxiulong yueorum.

Đến năm 2025, các nhà cổ sinh vật học Trung Quốc lại tiếp tục mô tả loài thứ hai trong chi này, lấy tên Xingxiulong yueorum. Tên chi Xingxiulong được đặt theo địa danh Tinh Tú Kiều, một cây cầu được xếp hạng di sản văn hóa quốc gia ở huyện Lộc Phong, tỉnh Vân Nam, vốn được xây dựng từ thời Vạn Lịch Đế của triều Minh. Tên loài yueorum dùng để vinh danh anh em nhà họ Dư (Yue), những người đã có công lớn trong việc khai quật và xử lý các hóa thạch khủng long ở huyện Lộc Phong.

Các hóa thạch của cả hai loài trong chi Xingxiulong đều được khai quật từ Hệ tầng Lộc Phong, huyện Lộc Phong, tỉnh Vân Nam nhưng thuộc các đơn vị địa tầng khác nhau. Trong khi X. chengi được khai quật từ đơn vị Sa Loan (Sha-wan Member) thì X. yueorum được khai quật từ đơn vị Trương Gia Ao (Zhangjiaao Member). Mẫu định danh của X. yueorum là một bộ xương thân có độ nguyên vẹn cao, các thành phần còn dính liền nhau bao gồm 13 đốt sống lưng, 11 cặp xương sườn, 4 đốt sống chậu, 20 đốt sống đuôi và các vòm mạch máu liên kết với các đốt sống đuôi này, một phần xương bả vai trái, cả hai đai chậu cùng chi sau.

Tranh phục dựng ngoại hình của Xingxiulong chengi. Nguồn: Xiphactinus / Deviant Art.

Xingxiulong là một chi khủng long dạng chân thằn lằn có kích thước từ trung bình đến lớn. Trong khi X. chengi có ước tính chiều dài từ 4-5m và cao 1-1,5m tính từ hông, X. yueorum có vẻ lớn hơn với ước tính chiều dài khi trưởng thành đạt 8-10m. Ước tính này đến từ việc xương đùi của X. yueorum dài hơn khá nhiều so với xương đùi của X. chengi (78cm so với 56cm).

Độ chắc chắn tổng thể của bộ xương của Xingxiulong (ở cả hai loài X. chengi và X. yueorum), đặc biệt là ở hông, xương đùi và bàn chân có sự tương đồng với các loài khủng long chân thằn lằn, qua đó cho thấy rằng nó có thể có bộ ruột khá lớn và cơ thể to nặng. Tuy nhiên, không giống như khủng long chân thằn lằn, Xingxiulong có lẽ đi bằng hai chân là chính bởi chúng thiếu các thích nghi của khủng long chân thằn lằn để đi bằng bốn chân, chẳng hạn như chi trước dài hơn, xương trụ có một mấu nổi bật ở phía trước cạnh bên của nó, xương đùi có trục tương đối thẳng. Thay vào đó, xương trụ và xương đùi của nó nhìn chung giống với các loài khủng long dạng chân thằn lằn gốc điển hình. Xương bả vai lớn và chắc của Xingxiulong, Jingshanosaurus hay Yunnanosaurus có thể đã tăng cường sự linh hoạt của cánh tay trước khi đứng bằng hai chân để ăn lá, nhưng đặc điểm này sau đó được các loài khủng long chân thằn lằn tiếp nhận như một sự thích nghi để đi bằng bốn chân.