KỶ NIỆM 35 NĂM TÌM THẤY SUE THE T. REX, VIÊN NGỌC VÔ GIÁ CỦA NGÀNH CỔ SINH VẬT HỌC

Vào ngày 12 tháng Tám năm 1990, cách đây 35 năm trước, nữ thợ săn hóa thạch Sue Hendrickson cùng nhóm của bà đã có một trong những phát hiện quan trọng nhất lịch sử nghiên cứu về khủng long: đó chính là một bộ xương T. rex khổng lồ có mức độ nguyên vẹn cao nhất từ trước đến giờ. 

Sue Hendrickson (người ngoài cùng bên trái) trong quá trình khai quật Sue the T. rex.

Về sau, bộ xương này được đặt tên là Sue, theo tên của người đã tìm ra nó. Ngày nay người ta vẫn quen gọi mẫu vật này (ký số FMNH PR 2081, thuộc sở hữu của Bảo tàng Field ở Chicago) là Sue the T. rex.

Điều ít người biết về Sue the T. rex đó là nó đã từng trải qua một quá trình tranh chấp pháp lý dai dẳng trước khi được bán đấu giá vào năm 1997. Trước khi được phát hiện, được biết Viện Black Hills (cơ quan chủ quản của nhóm Sue Hendrickson) đã trả cho chủ của mảnh đất nơi phát hiện bộ xương là Maurice Williams 5.000 đô-la. Tuy nhiên, Williams sau đó tuyên bố rằng khoản tiền này không phải để mua hóa thạch, mà chỉ là phí cho phép khai quật. Williams là thành viên của bộ tộc Sioux, và đất nơi phát hiện hóa thạch được quản lý bởi Bộ Nội vụ Hoa Kỳ dưới hình thức "đất tín thác" dành cho người bản địa.

Do tính chất pháp lý phức tạp của đất tín thác, chính phủ Hoa Kỳ phải can thiệp. Năm 1992, FBI phối hợp với Vệ binh Quốc gia Nam Dakota đã tịch thu bộ xương từ Viện Black Hills. Viện trưởng Peter Larson bị truy tố với 158 cáo buộc, chủ yếu liên quan đến vi phạm hải quan, không trực tiếp liên quan đến hóa thạch Sue. Sau nhiều năm tranh tụng, tòa án phán quyết rằng Maurice Williams là người sở hữu hợp pháp bộ xương. Điều này đặt dấu chấm hết cho quyền sở hữu của Viện Black Hills, dù họ là đơn vị phát hiện và khai quật. Sau đó, Williams quyết định đem bán bộ xương này thông qua nhà đấu giá Sotheby's, khiến giới khoa học lo ngại rằng bộ xương có thể rơi vào tay nhà sưu tập tư nhân, làm hạn chế khả năng nghiên cứu và tiếp cận công chúng.

Sue the T. rex là viên ngọc vô giá của ngành cổ sinh vật học.

Rất may, Bảo tàng Field Museum tại Chicago đã huy động tài trợ từ các tổ chức như McDonald’s, Disney và các nhà hảo tâm để tham gia đấu giá. Ngày 4 tháng Mười năm 1997, họ giành chiến thắng với mức giá 8,36 triệu đô-la, mức cao kỷ lục thời điểm đó cho một hóa thạch khủng long. Sue giữ kỷ lục này trong 23 năm, trước khi bị phá kỷ lục bởi một đồng loại là Stan the T. rex vào năm 2020, với mức giá 31,8 triệu đô-la.

Đây có thể coi là một thắng lợi của giới khoa học khi ngăn không cho một hóa thạch tuyệt vời như Sue rơi vào tay một tư nhân, bởi Sue là bộ xương Tyrannosaurus rex được bảo tồn tốt nhất từng được khai quật, với khoảng 90% khối lượng xương được phục hồi và 73% số lượng xương nguyên bản. Trong số 360 xương được biết đến của T. rex, khoảng 250 xương của Sue đã được thu thập. Trên hóa thạch của Sue, các nhà cổ sinh vật học có thể nghiên cứu chi tiết về giải phẫu, bệnh lý, hành vi và tuổi thọ của T. rex (Sue được cho là qua đời năm 33 tuổi, độ tuổi có thể xem là thọ với một con T. rex ngoài tự nhiên).

Ngày nay, bạn hoàn toàn có thể chiêm ngưỡng hóa thạch phi thường này tại phòng trưng bày của Bảo tàng Field, bên cạnh nhiều mẫu vật khủng long khác, chẳng hạn như Sobek, một bộ xương Spinosaurus phục dựng cũng khổng lồ không kém Sue. Thậm chí, bạn còn có thể giao lưu với Sue thông qua tài khoản xã hội của nó trên X, nơi Sue thể hiện sự "xéo xắt" của một con khủng long từng thống trị Trái đất 67 triệu năm trước, đầy kiêu hãnh.