ĐỊA Y MÀU CAM CÓ THỂ HỖ TRỢ TÌM KIẾM HÓA THẠCH KHỦNG LONG TẠI BẮC MỸ

Một nghiên cứu mới công bố trên tạp chí Current Biology cho thấy các loài địa y màu cam có thể đóng vai trò như chỉ thị sinh học giúp các nhà cổ sinh vật học phát hiện hóa thạch khủng long tại khu vực Bắc Mỹ. Nhóm nghiên cứu đã sử dụng công nghệ cảm biến từ xa bằng thiết bị bay không người lái để xác định các khu vực có địa y mọc trên xương hóa thạch.

Địa y màu cam sinh trưởng nhiều trên bề mặt của hóa thạch.

Địa y là dạng cộng sinh giữa nấm và tảo (hoặc vi khuẩn lam), thường sinh trưởng trên nhiều loại bề mặt, bao gồm cả hóa thạch. Trong nghiên cứu này, hai loài địa y Rusavskia elegans và Xanthomendoza trachyphylla được phát hiện mọc trên khoảng 50% bề mặt xương hóa thạch lộ thiên, trong khi chỉ chiếm chưa đến 1% trên các mảnh đá xung quanh. Điều này cho thấy xương khủng long cung cấp môi trường kiềm, giàu canxi và xốp – phù hợp với điều kiện phát triển của địa y.

Tiến sĩ Brian Pickles từ Đại học Reading, tác giả chính của nghiên cứu, cho biết: “Thật đáng kinh ngạc khi các sinh vật hiện đại như địa y lại có thể giúp chúng ta tìm ra dấu vết của những sinh vật cổ đại đã tồn tại cách đây hơn 75 triệu năm.” Ông cũng nhấn mạnh tiềm năng của công nghệ drone trong việc phát hiện các tín hiệu quang phổ đặc trưng của địa y từ trên không.

Theo nhóm nghiên cứu, các thiết bị bay không người lái được trang bị cảm biến chuyên dụng đã chụp ảnh khu vực khảo sát với độ phân giải 2,5 cm mỗi điểm ảnh. Địa y thể hiện đặc tính quang phổ riêng biệt: phản xạ thấp ở vùng ánh sáng xanh và phản xạ cao ở vùng hồng ngoại. Nhờ đó, các nhà khoa học có thể phân biệt khu vực có xương hóa thạch thông qua sự hiện diện của địa y.

Tiến sĩ Caleb Brown từ Bảo tàng Cổ sinh vật học Royal Tyrrell nhận định: “Hiện tượng địa y mọc ưu tiên trên xương hóa thạch đã được ghi nhận từ nhiều thập kỷ trước, nhưng đây là lần đầu tiên được định lượng rõ ràng. Khi tiếp cận các khu vực có mật độ xương hóa thạch cao, điều đầu tiên người ta thường thấy là ‘thảm’ địa y màu cam, chứ không phải xương.”

Nghiên cứu này cũng gợi nhớ đến giả thuyết của nhà cổ sinh vật học Darren H. Tanke vào năm 1980, khi ông cho rằng sắc tố cam của địa y trên xương khủng long Centrosaurus có thể được phát hiện qua vệ tinh. Với công nghệ hiện nay, việc sử dụng drone để xác định khu vực có địa y đã đưa giả thuyết đó tiến gần hơn đến thực tế.

Tiến sĩ Derek Peddle từ Đại học Lethbridge cho biết: “Nghiên cứu này mở ra khả năng mở rộng quy mô khảo sát bằng máy bay hoặc vệ tinh. Các chỉ thị địa y mới sẽ giúp chúng tôi tìm kiếm hóa thạch trên diện rộng.” Ông cũng nhấn mạnh sự kết hợp giữa công nghệ hình ảnh và chuyên môn cổ sinh vật học quốc tế là bước tiến quan trọng trong việc ứng dụng cảm biến từ xa vào khảo cổ học.