MỘT NGHIÊN CỨU MỚI VỀ NGUỒN GỐC CỦA KHỦNG LONG

[Mê Khủng Long] Các nhà nghiên cứu từ UCL (University College London) cho rằng, hóa thạch của những loài khủng long sớm nhất có thể vẫn đang nằm đâu đó ở Amazon và các khu vực xích đạo khác của Nam Mỹ và châu Phi.

Hiện tại, các hóa thạch khủng long cổ nhất được biết đến có niên đại khoảng 230 triệu năm và được khai quật ở các khu vực thuộc Nam bán cầu như Brazil, Argentina và Zimbabwe. Tuy nhiên, sự khác biệt giữa các hóa thạch này gợi ý rằng khủng long đã tiến hóa trong một thời gian dài trước đó, có thể lên đến hàng chục triệu năm.

Nyasasaurus, một trong những khủng long cổ nhất từng được tìm thấy cho đến nay. Tranh của Mark Witton.

Nghiên cứu mới, được công bố trên tạp chí Current Biology, đã tính đến các khoảng trống trong dữ liệu hóa thạch và kết luận rằng những loài khủng long sớm nhất có khả năng xuất hiện ở một khu vực quanh xích đạo có khí hậu nóng trên siêu lục địa Gondwana — đâu đó tại Amazon, lưu vực Congo và sa mạc Sahara ngày nay.

Tác giả chính và nghiên cứu sinh tiến sĩ Joel Heath (UCL Earth Sciences và Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên, London) cho biết: "Khủng long đã được nghiên cứu kỹ lưỡng nhưng chúng ta vẫn chưa thực sự biết chúng đến từ đâu. Dữ liệu hóa thạch có những khoảng trống lớn đến mức không thể coi là giá trị tuyệt đối. Mô hình của chúng tôi cho thấy những loài khủng long sớm nhất có thể đã xuất hiện ở phía tây, vùng vĩ độ thấp của Gondwana. Đây là một môi trường nóng và khô hơn so với suy nghĩ trước đây, bao gồm các khu vực sa mạc và savanna."

Heath nói tiếp: "Cho đến nay, chưa có hóa thạch khủng long nào được tìm thấy ở các khu vực của châu Phi và Nam Mỹ từng là một phần của Gondwana. Tuy nhiên, điều này có thể do các nhà nghiên cứu chưa tìm thấy các loại đá phù hợp, do sự khó tiếp cận và thiếu nỗ lực nghiên cứu tương đối ở các khu vực này."

Nghiên cứu mô hình đã dựa trên các hóa thạch và cây tiến hóa của khủng long và các loài bò sát gần gũi của chúng, cũng như địa lý của thời kỳ đó. Nó đã tính đến các khoảng trống trong dữ liệu hóa thạch bằng cách coi các khu vực trên thế giới nơi chưa tìm thấy hóa thạch là "thiếu dữ liệu" thay vì "không có hóa thạch".

Ban đầu, các loài khủng long sớm bị áp đảo bởi các loài bò sát họ hàng của chúng. Những loài này bao gồm tổ tiên của cá sấu thuộc nhóm Pseudosuchia (một nhóm phong phú có những loài khổng lồ dài tới 10 mét) và dực long, những động vật đầu tiên tiến hóa khả năng bay bằng cách đập cánh thay vì lượn.

Ngược lại, những loài khủng long sớm nhất nhỏ hơn nhiều so với hậu duệ của chúng — kích thước giống như gà hoặc chó ngày nay hơn là Diplodocus. Chúng đi bằng hai chân (bipedal) và hầu hết được cho là loài ăn tạp.

Khủng long dần đạt vị thế thống trị sau khi các vụ phun trào núi lửa quét sạch nhiều loài bò sát họ hàng của chúng cách đây 201 triệu năm.

Kết quả mô hình mới cho thấy khủng long cũng như các loài bò sát khác có thể đã xuất hiện ở vùng vĩ độ thấp của Gondwana, trước khi lan rộng ra phía nam Gondwana và Laurasia, siêu lục địa phía Bắc liền kề sau này tách ra thành châu Âu, châu Á và Bắc Mỹ.

Cơ sở cho nguồn gốc này đến từ thực tế rằng nó là điểm giữa giữa nơi tìm thấy những loài khủng long sớm nhất ở phía nam Gondwana và nơi tìm thấy hóa thạch của nhiều họ hàng gần gũi của chúng ở phía bắc Laurasia.

Do có sự không chắc chắn về cách các loài khủng long cổ đại nhất liên quan đến nhau và với các họ hàng gần của chúng, các nhà nghiên cứu đã chạy mô hình của họ trên ba cây tiến hóa được đề xuất.

Họ nhận thấy mô hình trong đó xem các loài thuộc họ Silesauridae (nhóm vốn chỉ được xem là họ hàng của khủng long từ xưa đến nay) là tổ tiên của khủng long hông chim nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ nhất.

Khủng long hông chim, tức Ornithischia, một trong ba nhóm khủng long chính, đã vắng mặt một cách bí ẩn trong dữ liệu hóa thạch của giai đoạn đầu Thời đại Khủng long. Nếu Silesauridae là tổ tiên của khủng long hông chim, điều này sẽ giúp lấp đầy khoảng trống trong cây tiến hóa.

Tác giả chính, Giáo sư Philip Mannion (Khoa Khoa học Địa cầu, UCL) cho biết: "Kết quả của chúng tôi cho thấy khủng long sơ khai có thể đã thích nghi tốt với môi trường nóng và khô. Trong ba nhóm khủng long chính, chỉ có một nhóm, Sauropoda, bao gồm Brontosaurus và Diplodocus, dường như giữ nguyên sở thích của chúng đối với khí hậu ấm áp, giữ ở các vĩ độ thấp của Trái đất.

"Bằng chứng cho thấy hai nhóm còn lại, Theropoda và Ornithischia, có thể đã phát triển khả năng nội nhiệt vài triệu năm sau đó trong kỷ Jura, cho phép chúng phát triển mạnh mẽ ở các vùng lạnh hơn, bao gồm cả các cực."

Những loài khủng long cổ nhất được biết đến bao gồm Eoraptor, Herrerasaurus, Coelophysis và Eodromaeus.