THƯƠNG LONG TỪNG SỐNG TRONG MÔI TRƯỜNG NƯỚC NGỌT, THEO MỘT NGHIÊN CỨU MỚI

Các nhà cổ sinh vật học vừa công bố phát hiện bằng chứng cho thấy thương long có thể từng sinh sống trong môi trường nước ngọt, thách thức quan niệm lâu nay rằng chúng chỉ là bò sát biển.

Bản phục dựng về một loài thương long từng sống trong môi trường sông ngòi. Tranh của Christopher di Piazza.

Một nhóm nghiên cứu quốc tế đã khai quật được một chiếc răng thương long có niên đại 66 triệu năm tại Thành hệ Hell Creek ở bang North Dakota, Hoa Kỳ. Đây là khu vực vốn nổi tiếng với hóa thạch của khủng long và các loài động vật nước ngọt, thay vì sinh vật biển. Phát hiện này bổ sung thêm bằng chứng rằng thương long, vốn được xem là những kẻ săn mồi đỉnh cao của đại dương thời kỳ Phấn Trắng muộn, có thể đã săn mồi trong sông ngòi.

Theo tiến sĩ Melanie During thuộc Đại học Uppsala và Vrije Universiteit Amsterdam, thương long từng đa dạng hóa mạnh mẽ, chiếm lĩnh nhiều hốc sinh thái biển. Chúng được phân chia thành ba phân họ: Mosasaurinae, Plioplatecarpinae và Tylosaurinae, mỗi nhóm có đặc điểm hình thái riêng để thích nghi với môi trường sống. Tuy nhiên, việc tìm thấy hóa thạch thương long trong các trầm tích nước ngọt và cửa sông đã đặt ra nghi vấn về sự phân loại thuần biển của chúng.

Chiếc răng mới phát hiện được xác định thuộc nhóm Prognathodontini, dựa trên hoa văn bề mặt tương đồng với các mẫu răng khác trong nhóm này. Các nhà nghiên cứu đã tiến hành phân tích đồng vị oxy và stronti trong men răng, kết quả cho thấy dấu hiệu đặc trưng của môi trường nước ngọt. Điều này gợi ý rằng cá thể thương long này có thể đã săn mồi các loài động vật nước ngọt và thích nghi với môi trường sông.

Đáng chú ý, chiếc răng thương long được tìm thấy cùng với răng khủng long Tyrannosaurus rex và xương hàm cá sấu cổ đại, trong khu vực vốn giàu hóa thạch khủng long Edmontosaurus. Phân tích đồng vị carbon cho thấy giá trị cao hơn so với các thương long khác, gợi ý rằng cá thể này không lặn sâu và thậm chí có thể từng ăn xác khủng long bị chết đuối.

Ngoài ra, hai chiếc răng thương long khác được phát hiện tại các địa điểm lân cận cũng cho kết quả đồng vị tương tự, củng cố giả thuyết rằng một số thương long đã sinh sống trong môi trường sông ngòi vào giai đoạn cuối cùng trước khi tuyệt chủng. Các phân tích bổ sung trên hóa thạch cũ hơn từ Western Interior Seaway cho thấy mức muối giảm dần theo thời gian, giúp thương long có điều kiện thích nghi với môi trường nước lợ và nước ngọt.

Nhóm nghiên cứu cho rằng các thành viên thuộc nhóm Prognathodontini có thể là loài săn mồi cơ hội, tương tự cá sấu nước mặn hiện đại, và đã thích nghi với môi trường nước ngọt khi độ mặn biển giảm. So sánh đồng vị giữa thương long và các loài động vật biển khác cho thấy sự khác biệt rõ rệt: các loài thở bằng mang có dấu hiệu nước mặn, trong khi thương long – vốn thở bằng phổi – lại gắn với tầng nước ngọt phía trên.

Kết quả nghiên cứu này đã được công bố trên tạp chí BMC Zoology ngày 12 tháng Mười hai năm 2025. Phát hiện mở ra góc nhìn mới về sinh thái học của thương long, cho thấy chúng không chỉ là “chúa tể đại dương” mà còn có khả năng thích nghi linh hoạt với môi trường nước ngọt trước khi biến mất khỏi Trái Đất.