TẠI SAO GÀ LẠI ĐƯỢC CHỌN THUẦN HÓA ĐỂ TRỞ THÀNH LOÀI VẬT QUAN TRỌNG TRONG ĐỜI SỐNG NGƯỜI VIỆT?

[Mê Khủng Long] Theo nghiên cứu của các nhà khoa học, Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam , là một trong những nơi đầu tiên trên thế giới mà loài khủng long điểu có danh pháp khoa học Gallus gallus (còn gọi với cái tên quen thuộc hơn là gà rừng lông đỏ) được thuần hóa để trở thành vật nuôi gần gũi với con người.

Lý do tại sao gà rừng lông đỏ lại được chọn thuần hóa để rồi cuối cùng tạo ra một phân loài mới là gà nhà (Gallus gallus domesticus) ngày nay vẫn còn là một bí ẩn chưa có lời giải đáp thuyết phục, tuy nhiên các nghiên cứu sơ bộ cho thấy, chúng được chọn vì ít nhất hai lẽ: thích nghi tốt với hoạt động canh tác của con người và đẻ khỏe. Số là để canh tác tre, một loại cây quan trọng cung cấp thức ăn, vật liệu thủ công và vật liệu xây dựng, con người thường xuyên đốt những cánh rừng để lấy đất gieo hạt tre. Trong khi những loài chim khác thường tránh xa những hoạt động này của con người, gà rừng lông đỏ lại rất ưa thích vì ở đó có nhiều thức ăn mà chúng ưa thích như hạt tre cũng như nơi cư trú thích hợp. 

"Em bé ôm gà", tranh dân gian Đông Hồ.

Như cá gặp nước, gà rừng gặp những môi trường rừng tre do con người tạo ra nhanh chóng phát huy tối đa khả năng sinh nở mạnh mẽ của chúng và nhờ thế mạnh này, gà đã trở thành một trong những loài chim được con người chọn để thuần hóa, cung cấp trứng, thịt và thậm chí cả lông. 

Thời điểm gà được thuần hóa dựa theo các phân tích di truyền học có lẽ là khoảng 8.000 năm trước tại Đông Nam Á, rồi việc thuần hóa gà sau đó không lâu lan sang Trung Quốc trước khi đến Ấn Độ cách đây khoảng 4.000 năm. Một nghiên cứu năm 2020 dựa trên xác lập trình tự chuỗi gen của 863 con gà đến từ các giống trên khắp thế giới cho thấy chúng đều có nguồn gốc từ một sự kiện thuần hóa duy nhất đối với loài gà rừng lông đỏ, ngày nay chỉ phân bố ở Đông Nam Á và Tây Nam Trung Quốc.

Trong đời sống vật chất và văn hóa tinh thần của người Việt Nam, gà là một gia cầm quan trọng. Gà trống luộc là thứ không thể thiếu trong mâm cúng giao thừa của người Việt bởi nhiều lẽ: (1) gà trống được coi là biểu tượng của sự may mắn, thịnh vượng và phát đạt; (2) chúng cũng tượng trưng cho sự dũng cảm và kiên cường; (3) về mặt tâm linh, gà trống được coi là loài vật có khả năng xua đuổi tà ma và mang lại sự bình an cho gia đình; (4) về cơ bản là thịt chúng rất ngon và cũng rất bổ dưỡng nữa.

Đối với các fan khủng long, gà cũng là một loài khủng long được yêu thích bởi chúng là một trong những hậu duệ nổi tiếng nhất của khủng long phi điểu, thậm chí còn bị gắn sai với những meme như "gà là hậu duệ của T. rex". Chúng cũng được chọn làm một trong những ứng viên khủng long điểu được cải tạo gen để khôi phục các đặc điểm của khủng long phi điểu trong dự án DinoChicken của nhà cổ sinh vật học Jack Horner, dù cho đến nay vẫn chưa có dấu hiệu thành công nào từ dự án này.

Chúc các bạn có một đêm giao thừa vui vẻ và được thưởng thức những miếng thịt khủng long thơm ngon từ mâm cơm cúng.