HÓA THẠCH MỚI CÓ THỂ KHIẾN LỊCH SỬ TIẾN HÓA CỦA ĐỘNG VẬT TỨ CHI PHẢI VIẾT LẠI

[Mê Khủng Long] Một phát hiện mới về dấu chân hóa thạch có móng vuốt tại Úc đã làm thay đổi hoàn toàn hiểu biết của chúng ta về sự tiến hóa của động vật bốn chân.

Theo nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature, những dấu chân này đẩy nguồn gốc của bò sát lùi lại ít nhất 35 triệu năm, làm thay đổi toàn bộ dòng thời gian tiến hóa của nhóm động vật có xương sống trên cạn.

Nhà nghiên cứu Per Ahlberg từ Đại học Uppsala, người đứng đầu nghiên cứu, bày tỏ sự kinh ngạc: "Một phiến đá mang dấu chân, nhẹ đến mức chỉ cần một người là có thể nâng lên, đã đặt dấu hỏi cho tất cả những gì chúng ta từng biết về thời điểm động vật bốn chân hiện đại tiến hóa."

Phục dựng sinh vật đã tạo ra những dấu chân cổ xưa vừa được phát hiện tại Úc. Tranh của Martin Ambrozik.

Trước đây, các nhà khoa học tin rằng động vật bốn chân xuất hiện lần đầu tiên trong Kỷ Devon, và các nhóm hiện đại bắt đầu hình thành trong Kỷ Than Đá. Những hóa thạch bò sát cổ nhất từng được biết đến có niên đại khoảng 320 triệu năm trước. Tuy nhiên, phiến đá mới phát hiện tại Úc có dấu chân có móng vuốt, có niên đại khoảng 355 triệu năm trước, đã thay đổi hoàn toàn nhận định này.

Phiến đá sa thạch từ giai đoạn Than Đá sớm mang dấu chân của một sinh vật có ngón chân dài với móng vuốt rõ ràng. Đây là những dấu chân có móng vuốt cổ nhất từng được phát hiện. Nhà nghiên cứu Grzegorz Niedźwiedzki từ Đại học Uppsala, đồng tác giả nghiên cứu, cho biết: "Khi tôi nhìn thấy mẫu vật này lần đầu tiên, tôi rất ngạc nhiên. Chỉ sau vài giây, tôi nhận ra rằng có những dấu móng vuốt được bảo tồn rõ ràng."

Móng vuốt là đặc điểm phổ biến ở các loài bò sát cổ, nhưng hiếm thấy ở các nhóm động vật bốn chân khác. Điều này cho thấy sinh vật để lại dấu chân có thể là một loài bò sát (hoặt động vật tứ chi dạng bò sát) nguyên thủy. Nếu cách giải thích này là chính xác, nó có nghĩa là bò sát, và do đó là động vật có màng ối (nhóm động vật bao gồm bò sát, chim và động vật có vú) đã xuất hiện sớm hơn 35 triệu năm so với suy nghĩ trước đây.

Những dấu chân chi chít trên phiến đá với móng vuốt rõ ràng, cho thấy con vật đã có một bàn chân hoàn chỉnh chứ không phải là dạng trung gian như Tiktaalik nữa.

Ngoài ra, nghiên cứu cũng trình bày các dấu chân bò sát hóa thạch mới từ Ba Lan, tuy không cổ bằng dấu chân từ Úc nhưng vẫn có niên đại lâu hơn nhiều so với các ghi chép trước đó. Điều này càng củng cố giả thuyết rằng bò sát đã xuất hiện sớm hơn rất nhiều so với những gì chúng ta từng nghĩ.

Các nhà nghiên cứu đã kết hợp dữ liệu từ hóa thạch và phân tích ADN hiện đại để xác định thời điểm xuất hiện của nhóm động vật bốn chân hiện đại. Theo phân tích này, điểm phân nhánh giữa tổ tiên của lưỡng cư và bò sát có thể đã xảy ra từ Kỷ Devon, cùng thời điểm với Tiktaalik, một dạng trung gian giữa cá và động vật bốn chân.

Nhà nghiên cứu Ahlberg nhấn mạnh rằng phát hiện này chỉ là một phần nhỏ của bức tranh tổng thể: "Phiến đá mang dấu chân từ Úc có kích thước khoảng 50cm, và hiện tại nó đại diện cho toàn bộ hồ sơ hóa thạch của động vật tứ chi từ kỷ Carbon sớm tại Gondwana – siêu lục địa bao gồm châu Phi, Nam Mỹ, Nam Cực, Úc và Ấn Độ. Ai biết được còn những gì khác đã từng tồn tại ở đó?"

Phát hiện này sẽ không chỉ thay đổi hiểu biết của chúng ta về sự tiến hóa của bò sát mà còn đặt ra nhiều câu hỏi mới về lịch sử tiến hóa của động vật tứ chi (Tetrapoda). Các nhà khoa học tin rằng những khám phá quan trọng nhất vẫn đang chờ đợi chúng ta trong tương lai.