THÊM LOÀI KHỦNG LONG MỎ VỊT CỠ NHỎ ĐƯỢC TÌM THẤY TẠI MOROCCO

[Mê Khủng Long] Taleta là một chi khủng long mỏ vịt (họ Hadrosauridae) thuộc tông Arenysaurini, phân họ Lambeosaurinae có niên đại Phấn Trắng muộn, với hóa thạch được khai quật từ bồn địa Oulad Abdoun, Morocco. Chi này hiện chỉ gồm một loài duy nhất, T. taleta.

Mẫu định danh của Taleta, ký số MHNM.KH.1557 được khai quật trong một lớp đá của bồn địa Ouled Abdounm bao gồm xương hàm trên bên phải và bên trái không nguyên vẹn. Chúng được tìm thấy cạnh nhau, với mức độ bảo quản và hình thái tương đối giống nhau, cho thấy chúng nhiều khả năng đến từ cùng một cá thể.

Phục dựng ngoại hình của Taleta taleta. Tranh của Ddinodan.

Dựa trên mẫu vật này, nhà cổ sinh vật học Nicholas Longrich và các cộng sự đã thành lập chi/loài mới Taleta taleta. Tên chi và tên loài đều có nghĩa là "số ba" trong tiếng Ả Rập, bởi T. taleta là loài khủng long mỏ vịt thứ ba được tìm thấy tại khu vực này, sau Ajnabia và Minqaria.

Taleta là một chi khủng long mỏ vịt có kích thước nhỏ. Xương hàm trên bên phải không nguyên vẹn dài khoảng 12,5cm và có 16 hốc răng; các nhà cổ sinh vật học ước tính rằng nếu nguyên vẹn, nó sẽ dài đến 17,5cm và có 25 hốc răng. Xương hàm trên bên trái kém nguyên vẹn hơn, chỉ dài 8cm. Từ kích thước của hóa thạch Longrich cho rằng nó có kích thước tương đương những loài họ hàng tồn tại cùng khu vực và cùng thời là Ajnabia và Minqaria, với chiều dài khoảng 3,5m. Dù vậy, Taleta vẫn có những điểm độc đáo riêng để phân biệt với Ajnabia và Minqaria, chẳng hạn như răng lớn hơn khá nhiều, dẫn đến số lượng răng ở hàm trên ít hơn.

Trong phân tích phát sinh loài, Longrich và các cộng sự xếp Taleta vào phân họ Lambeosaurinae. Đây là một phân họ khủng long mỏ vịt (Hadrosauridae) nổi bật với mào xương trên đỉnh đầu, có thể có nhiều hình dạng khác nhau tùy theo loài. Những chiếc mào này có thể đã được sử dụng để giao tiếp bằng âm thanh hoặc nhận diện giữa các cá thể trong đàn. Khả năng tạo âm thanh bằng mào có thể liên quan đến cấu trúc hộp sọ phức tạp, với hệ thống xoang mũi kéo dài vào mào. Chúng cũng có răng chuyên biệt, thích nghi với việc ăn thực vật cứng.

Đi sâu hơn nữa, Longrich cùng các cộng sự cũng cho rằng Taleta cùng Ajnabia và Minqaria có thể xếp vào chung một tông là Arenysaurini. Tông này gồm những chi lambeosaurine cỡ nhỏ đến trung bình, phân bố từ Pháp và Tây Ban Nha của châu Âu đến Bắc Phi (Morocco). Chúng có thể đã khởi đầu từ châu Âu trước khi phát tán đến Bắc Phi bằng cách nào đó qua đại dương (chẳng hạn như những cầu đất liền tạm thời xuất hiện do sự biến động của mực nước biển, hoặc trôi dạt bằng những chiếc bè tự nhiên).

Sự xuất hiện của nhiều chi khủng long mỏ vịt họ hàng cùng một khu vực, cùng một thời đại như những gì chúng ta thấy ở bồn địa Ouled Abdoun cho thấy khủng long phi điểu vẫn có mức độ đa dạng rất cao vào cuối Kỷ Phấn Trắng.